Tổng quan về hệ sinh thái Solana

Tổng quan về hệ sinh thái Solana

Giai đoạn phát triển hệ sinh thái Solana

Gồm 3 giai đoạn chính.

• Trước năm 2021
• Từ 1/2021 – 5/2021
• Từ 5/2021 đến nay

 Trước năm 2021

  Phiên bản mainet beta đầu tiên của Solana vào thời điểm đầu năm 2020 là thời điểm vàng cho hệ sinh thái, vì thời điểm này, toàn bộ thị trường Crypto đã trải qua một kì ngủ đông dài. Những yếu tố tích cực của thị trường đã giúp  Solana dễ dàng đón nhận được sự quan tâm từ các nhà đầu tư hơn.

Bên cạnh đó, sự phát triển của DeFi trong năm 2020 càng làm cho thị trường sôi động hơn bao giờ hết. Chính nhờ DeFi mà chúng ta càng nhận thấy những vấn đề của mạng lưới Ethereum: Giao dịch chậm và chi phí giao dịch cao. Chính 2 điều này đã làm trải nghiệm DeFi của nhà đầu tư bị hạn chế đi rất nhiều.

Solana đã áp dụng nhiều công nghệ tiên tiến trong thiết kế để đem lại các lợi ích nổi bật như: số lượng giao dịch trên một giây cao, tốc độ giao dịch nhanh, phí giao dịch cực rẻ. Chính vì những lợi ích này mà rất nhiều người ví Solana như là một ETH Killer.

 Đây là giai đoạn mà Solana tập trung vào việc cố gắng phát triển hoàn thiện sản phẩm, xây dựng cộng đồng, xây dựng niềm tin của nhà đầu tư. Đây được xem như là một giai đoạn tích lũy cho một giai đoạn bùng nổ tiếp theo.

 Tuy nhiên, các dự án native được xây dựng trên hệ sinh thái Solana ở giai đoạn này không có nhiều, hầu hết là các dự án ở các hệ sinh thái khác tích hợp sang. Trong số đó phải kể đến một số cái tên tiêu biểu như Audius, Chainlink, Terra, …

Việc cộng đồng phát triển lên hơn 650,000 người cùng với số lượng các validator tăng nhanh lên 350, phần nào thể hiện được sự quan tâm và tin tưởng lớn đối với hệ sinh thái Solana.

Dưới đây là các con số thống kê nổi bật của hệ sinh thái kể từ khi ra mainet cho đến cuối năm 2020:

• Hơn 100 dự án được tích hợp vào hệ sinh thái
• Số trình xác thực (validator) đạt hơn 350
• Giao dịch trên chuỗi đạt 8,3 tỷ giao dịch
• Hơn 54 triệu khối đã được tạo
• Số lượng ví SOL được tạo ra đạt 4,9 triệu ví

Đây là con số rất ấn tượng cho một hệ sinh thái còn quá mới mẻ ở thời điểm này.

Ngoài ra, cam kết của các nhà phát triển dự án cũng như từ các nhà đầu tư được thể hiện qua chương trình tìm kiếm dự án tài năng Solana’s Inaugural Hackathon diễn ra vào Quý 4/2020 với hơn 1000 lượt đăng kí và 60 dự án tham dự.

Tóm lại: năm 2020 là một năm mà Solana tập trung vào hoàn thiện sản phẩm, xây dựng cộng đồng, chuẩn bị cho một giai đoạn bùng nổ tiếp theo 2021.

Giai đoạn từ 1/2021 – 5/2021

Khởi đầu năm 2021 là chương trình Hackathon Solana Foundation x Serum DeFi. Với trên 3000+ lượt đăng kí và hơn 100+ dự án tham dự, chương trình đã kích thích rất nhiều dự án xây dựng ứng dụng của mình trên hệ sinh thái Solana.

Sự thành công của các dự án đạt giải trong chương trình Hackathon đã minh chứng cho bước đi đúng đắn của Solana nhằm thúc đẩy hệ sinh thái phát triển.

Trong số đó có thể kể tên một số dự án nổi bật như: Mango Markets, Solrise, Parrot, Synthetify, …

Các chỉ số tăng trưởng trong hệ sinh thái cũng cho thấy khởi đầu vô cùng thuận lợi của Solana trong đầu năm 2020:

• $SOL liên tục lập đỉnh mới, đỉnh cao nhất hồi tháng 5 là $47.
• TVL của toàn hệ tăng đột phá từ dưới $100M TVL lên hơn $1.6B TVL
• Số lượng các Validators tăng lên hơn 700 trên toàn thế giới
• Số lượng stablecoin được phát hành cũng tăng nhanh lên $785M USDC và $190M USDT hồi tháng 5
• Nhiều dự án được IDO trên hệ sinh thái và nhận được nhiều sự quan tâm từ cộng đồng.

Giai đoạn từ 5/2021 đến nay

 Là giai đoạn bứt phá ngoạn mục của hệ sinh thái Solana khi chứng kiến tốc độ phát triển các dự án trong hệ sinh thái.

Để thúc đẩy sự phát triển nhanh chóng của hệ sinh thái, Solana Foundation tổ chức chương trình Solana Season Hackathon lớn nhất từ trước đến nay. Hơn 13.000 nhà xây dựng đã đăng ký hackathon và 350 nhóm đã gửi các dự án trải dài từ DeFi, NFT, Web3.

Các dự án thắng giải gồm: Solend, DeFiLand, Cyclos, Grape, Solfarm, Apricot …

Sau thời gian bị ảnh hưởng do thị trường Crypto điều chỉnh chung, dòng tiền đã tiếp tục được đổ vào hệ sinh thái Solana. Các chỉ số tăng trưởng của hệ tiếp tục tăng:

• $SOL lập ATH cao nhất từ trước đến nay, đạt hơn $200
• TVL của toàn hệ quay trở lại mỗ $1B TVL sau thời gian dài điều chỉnh và tăng đột phá lên hơn $12.2B TVL
• Số lượng các Validators tăng lên hơn 1000 trên toàn thế giới
• Số lượng stablecoin được phát hành cũng tăng nhanh lên $1B USDT và $2.5B USDT.
• Rất nhiều dự án đã chạy mainet, phát hành token ra cộng đồng.
• Các mảnh ghép trong DeFi đã dần lộ diện.

Tiếp tục là một trường trình Solana Ignition Hackathon đang diễn ra, chuẩn bị cho một sự bùng nổ giai đoạn cuối năm.

Tuy nhiên, trong tháng 9 đã xảy ra một sự kiện khiến cho toàn bộ mạng Solana đã bị shutdown trong vòng 17 tiếng. Hệ thống đã trở lại hoạt động bình thường sau đó và không có tổn thất về tài sản. Đây thực sự là một sự cố nghiêm trọng cho thấy Solana vẫn còn rất nhiều việc phải làm để hoàn thiện công nghệ của mình.

Tổng quan về các mảnh ghép DeFi

Stablecoin

• Ngày 11/3/2021, Tether USDT ra mắt trên Solana.
• Đợt bùng nổ mạnh mẽ đầu tiên bắt đầu vào tháng 4, khi lượng USDT và USDC tăng đột biến lên tương ứng $250M USDT và $780M USDC.Đây là đợt sóng tăng trưởng mạnh mẽ đầu tiên của Solana, đẩy token $SOL lên đạt new ATH hồi tháng 5 cũng như kéo theo sự quan tâm của cộng đồng với các dự án IDO trên Raydium.
• Đợt sóng tiếp theo diễn ra vào thời điểm tháng 8/2021 và kéo dài đến tận tháng 9, khi mà lượng stablecoin liên tục được bơm vào hệ sinh thái. Kết thúc tháng 9, lượng stablecoin tương ứng $1B USDT và $2.5B USDT.

USDC/USDT Supply on SOLANA

DEX

Giai đoạn đầu khi cả hệ sinh thái Solana chỉ có 2 dự án DEX là Serum (Order-book) và Raydium (AMM).

• Serum là dự án DEX đầu tiên trên Solana nhưng lại không theo cơ chế permissionless. Điều này dẫn đến hạn chế trong việc phát hành tài sản và tiếp cận người dung của các dự án. Ngoài ra, trải nghiệm người dùng trên Serum là khá tệ.
• Raydium là phiên bản kết hợp của AMM và Order-book. Raydium cho phép người dùng cung cấp thanh khoản và farm trên 1 số pool. Mặc dù APY không được hấp dẫn cho lắm nhưng cũng góp phần tăng TVL của Raydium. Trong một thời gian nhiều tháng liền, Raydium luôn dẫn đầu về TVL lock trong hệ sinh thái Solana.

Ở giai đoạn sau, khi rất nhiều dự án đã mainet và ra mắt token, mảnh ghép DEX trên Solana DeFi đã trở nên cực kì sôi động.

• Saber, một dự án giành giải trong chương trình Hackathon, là một nền tảng AMM DEX dành riêng cho stablecoin. Tỉ lệ trượt giá khi swap các tài sản cố định trên Saber là rất thấp. Ngoài ra, Saber còn liên kết với các cầu chung chuyển tài sản như Allbridge để mang các tài sản từ các hệ sinh thái khác như BSC, Celo, Matic sang hệ sinh thái Solana. Giờ đây, mọi người có thể chuyển CUSD từ Celo sang Saber qua cầu Allbrige, thêm thanh khoản cho cặp acUSD-USDC, tham gia staking để nhận được Saber LP và cuối cùng là sử dụng token LP này để farm trên Sunny Yield Aggregrator. Chính việc liên kết đan xen này giúp nhà đầu tư nhận được gấp 2, thậm chí gấp 3 lợi nhuận, giúp giữ được dòng tiền trong hệ.

Một số dự án nổi bật ở mảng DEX có thể kể đến như: Orca, Saros, Mercurial, Cyclos

Wallet

  Wallet cũng là một mảnh ghép rất quan trọng của hệ sinh thái trong việc thu hút và giữ chân dòng tiền như DEX hay Lending và Borrowing.

• Sollet: ở thời điểm đầu của hệ sinh thái, Sollet là ví duy nhất hỗ trợ các token SPL. Nếu ai đã từng sử dụng ví Sollet đều khẳng định là nó thực sự nhiều khuyết điểm và gây khó khăn cho người dùng muốn trải nghiệm DeFi trên hệ sinh thái, đặc biệt là những người dùng mới chưa có nhiều kinh nghiệm. Để sử dụng ví Sollet, bạn cần tạo 1 ví mẹ, ví này chỉ để gửi token $SOL. Nếu muộn nhận các token SLP khác, bạn phải tạo các ví tương ứng cho mỗi token. Việc tạo này cũng mất 1 ít phí $SOL. Bên cạnh đó, địa chỉ của mỗi SPL token này là khác nhau, dẫn đến khó khăn và khả năng bị nhầm lẫn khi thao tác gửi/nhận tài sản.

Sự tham gia sau này của các ví như Phantom, Coin98 Wallet đã giúp tăng trải nghiệm rất nhiều.

• Phantom: sử dụng 1 địa chỉ ví duy nhất cho tất cả token SPL. Bạn không phải tạo các ví mỗi khi muốn nhận một token nào đó. Ngoài ra ví Phantom còn hỗ trợ tính năng swap hoán đổi ngay trên ví, lưu trữ bộ sưu tập NFT. Tính đến thời điểm cuối tháng 9, lượng tài khoản đang hoạt động trên ví Phantom đạt 520k tài khoản. Một con số vô cùng ấn tượng.

Như mình đã chia sẻ, trải nghiệm DeFi của người dùng là một yếu tố hết sức quan trọng đem lại thành công của một hệ sinh thái. Và Wallet chính là điều kiện cần thiết để nâng cao trải nghiệm này.

IDO Platform

Nếu như coi Stablecoin là cánh cổng bước vào vùng đất của hệ sinh thái thì IDO Platform như những vườn ươm tài năng của mỗi hệ. Nhìn vào thành công của các IDO platform trên hệ sinh thái Ethereum hoặc BSC, chúng ta hoàn toàn có thể hiểu được tại sao một hệ sinh thái còn non trẻ như Solana sẽ là cơ hội cho mọi người đầu tư vào các IDO platform.

Các IDO platform thường được chia thành 3 nhóm:

• Nhóm các AMM có tích hợp IDO platform. Raydium Accelerator là một trong số này.
• Nhóm các platform chỉ tập trung vào hỗ trợ phát hành token các dự án. Nhóm này có Solanium, Solpad, Solstarter, Bocachica
• Nhóm các dự án tự launching trên chính nền tảng của mình như Mango, Parrot.

Quay về thời điểm tháng 4, giai đoạn bùng nổ đầu tiên của Solana. Đây cũng chính là giai đoạn mà trend IDO đang thu hút các nhà đầu tư. Rất nhiều dự án IDO trên BSC đã đạt được tỉ lệ lợi nhuận rất cao. Các nhà đầu tư muốn tìm một hệ sinh thái mới để tối ưu lợi nhuận của mình khi mà IDO trên BSC đã có dấu hiệu chững lại. Lúc này chỉ có Solana là điểm đến tiếp theo.

 Chính cơ chế công bằng của Raydium AcceleRaytor lại chính là một nhược điểm của Raydium.

Người dùng phải stake một lượng token $RAY để có thể tham gia vào các pool và tùy vào số lượng người tham gia mà tổng số Token được phân bổ cho pool sẽ được chia đều. Vậy nên, nếu số lượng người tham gia quá đông sẽ dẫn đến lượng token một người tham gia mua được rất ít. Trong khi đó, ngay khi kết thúc IDO, một lượng lớn token $RAY bị un-stake và thanh lý trên thị trường dẫn đến lợi nhuận thu được từ tham gia IDO không đủ đề bù cho phần lỗ do giá token RAY giảm. Về sau, Raydium đã phải thay đổi cơ chế tham gia IDO sang dạng quay vé trúng thưởng.

Solanium là đại diện tiêu biểu cho nhóm các IDO platform chuyên biệt tập trung vào việc support dự án.

• Solanium nổi lên đúng vào sóng tăng mạnh của Solana, dòng tiền đồ vào nhiều, các dự án IDO trước đó như Star Atlas đều có ROI cao, dẫn đến niềm tin của nhà đầu tư khi tham gia dự án IDO tăng cao.
• Nhiều dự án IDO diễn ra trên Solanium, hơn hẳn Raydium trước đó.
• Cơ chế staking của Solanium hợp lý cộng với việc tham gia ngẫu nhiên theo vé số càng thu hút nhiều người tham gia.
• Nhiều dự án IDO thành công trên Solanium có tỷ lệ ROI ATH rất cao như Port Finance 38.02x, Cropper Finance 29x, Cyclos 19,31x.
• Giá token Solanium tăng đột biến.
• Có những lúc cao điểm, tổng lượng tiền stake trên Solanium đạt gần $100M.

IDO trên chính nền tảng của dự án cũng là 1 phương thức được 1 số dự án áp dụng như Mango, Parrot. Tuy nhiên cách thức tham gia IDO chưa thực sự công bằng, có sự can thiệp của những “tay to” để làm giá token. Điển hình như Parrot, giá list sàn của token PRT thấp hơn so với giá IDO. Điều này có thể dẫn tới sự dè dặt của nhà đầu tư đối với hình thức IDO này.

Dưới đây là hình ảnh về các thông số Staking trên nền tảng IDO Solanium để mọi người thấy được sự bùng nổ các dự án IDO trên Solana.

Các chỉ số của Solanium Platform

Yield Aggregator

Nhắc đến Yield Aggregator trên Solana thì không thể không nhắc tới Sunny (SUNNY) đầu tiên. Một dự án đã cùng với Saber làm mưa làm gió trên bảng xếp hạng TVL trong tháng 9 vừa qua.

Sunny là một Yield Aggregrator được thiết kế với tính năng nổi bật là khả năng tổng hợp, cho phép các ứng dụng và giao thức khác dễ dàng xây dựng trên Sunny. Việc Bootstrap thanh khoản bằng việc cung cấp APY cực cao luôn là lựa chọn của các dự án khi muốn bùng nổ nhanh chóng ở giai đoạn đầu và thu hút lượng lớn nhà đầu tư.

Sự thành công của Sunny ở giai đoạn mới ra mắt là nó kết hợp với Saber để trở thành bộ đôi thu hút thanh khoản đến hệ sinh thái Solana. Một vấn đề mà những “Famer” lo lắng đó chính là Impermanent Loss (IL) khi farm các cặp token. Nhưng Saber đã giải quyết nó bằng cách đưa ra các pool farm stablecoin có tỉ lệ APY hấp dẫn. Sau đó kết hợp với Sunny để tiếp tục đem một lần lợi nhuận nữa cho mọi người khi có thể farm các cặp LP token này để nhận reward là token Sunny. Chính sự kết hợp này đã hút một lượng cực lớn thanh khoản đến với 2 dự án này. TVL của Sunny tăng nhanh lên đến hơn $3B.

Ở thời điểm viết bài, các pool farm trên Sunny đã không còn lợi nhuận hấp dẫn. Một lượng lớn token SUNNY được trả thưởng tạo ra lạm phát lớn, dẫn đến sự sụt giảm mạnh giá token.

Sunny lọt top 3 các dự án có TVL cao nhất trong mảng Yield Farming (Theo Defillama)

Lending & Borrowing

Vay và cho vay là nhu cầu tất yếu của mọi người khi đã sở hữu tài sản trên thị trường Crypto. Khi bạn có tài sản, như Stablecoin, hoặc các token nền tảng của hệ sinh thái mà muốn lưu trữ lâu dài, bạn sẽ muốn staking hoặc cho vay để nhận thêm lợi nhận trong quá trình nắm giữ tài sản. Hoặc bạn sẽ muốn thế chấp tài sản đó để vay về 1 lượng token khác và đem token này đi tham gia vào các ứng dụng khác như Farming để gia tăng lợi nhuận của mình.

Chính vì vậy, Lending & Borrowing sẽ là một nhánh tiếp theo sẽ nhận được dòng tiền mãnh mẽ từ nhà đầu tư, sau thành công của các AMM Dex.

Tổng quan về các dự án Lending trên Solana:

• Oxygen được xem như là ứng dụng vay và cho vay đầu tiên trên hệ sinh thái Solana. Tuy nhiên, thời điểm ra mắt của OXY, khi mà các mảnh ghép trên hệ sinh thái chưa hoàn thiện, đã phần nào khiến dự án chưa đạt được thành công như kì vọng. Ngoài ra, số lượng tài sản cho vay trên ứng dụng còn rất hạn chế, lãi suất cho vay cũng không hấp dẫn nhà đầu tư. Oxygen dường như đang bị bỏ lại phía sau.
• Parrot: cơ chế của Party Parrot tương tự như MakerDAO. Trong nền tảng Parrot, người dùng có thể deposit nhiều loại tài sản khác nhau để mint ra đồng PAI. Tiếp đó, PAI sẽ được sử dụng trong các nền tảng DeFi khác. Sự tăng trưởng của Parrot đến từ các incentive và
• Port Finance cung cấp đầy đủ tính năng cho vay bao gồm: Cho vay lãi suất thay đổi, cho vay lãi suất cố định và Hoán đồi lãi suất. Ngoài ra, dự án còn hỗ trợ sử dụng nhiều hơn 1 tài sản để đi vay hoặc ngược lại.
• Apricot Finance là một lending protocol thế hệ tiếp theo trên Solana. Với Apricot, anh em có thể: Gửi tài sản để kiếm lãi, và vay tài sản để giao dịch hoặc yield farm dựa trên đòn bẩy (Apricot Cross-Farm)
• Ngoài ra còn một số các dự án khác chưa ra token mà mọi người cũng nên chú ý: Solen, Jet, Everlend, …

Theo cá nhân mình, Lending & Borrowing chắc chắn là mảnh ghép thu hút được phần lớn dòng tiền vào hệ Solana trong lần bùng nổ tiếp theo.

Derivative

Các dự án phái sinh trên Solana về cơ bản đã có đủ trong các mảnh ghép nhỏ. Sự tăng trưởng của các dự án này trong thời gian vừa qua theo mình đánh giá chỉ là sự tăng trưởng theo nhịp chung của hệ, chứ thực sự các dự án này chưa thu hút được dòng tiền từ nhà đầu tư thực sự sử dụng sản phẩm.

Các dự án phái sinh đáng chú ý:

• Margin Trading: Mango Market (MNGO)
• Synthetic Assets: Synthetify (SNY)
• Index: Symmetry.
• Perpetual: Drift Protocol.
• Options: PsyOptions, Zeta Markets
• Prediction: HedgeHog.

Các mảnh ghép khác

Dưới đây là một vài mảnh ghép chưa thực sự sôi động trong hệ sinh thái Solana.

• Asset Management: Dự án nổi bật trong mảng này là Solrise Finance – dự án đạt giải trong Hackathon Solana x Serum. Solrise Finance cho phép các cá nhân, các quỹ đầu tư hay các nhà quản lý quỹ có thể dễ dàng tạo, theo dõi và quản lý danh mục đầu tư của họ chỉ trong một ứng dụng.
• NFT: mảng NFT trên hệ sinh thái Solana đang chủ yếu dừng lại ở các bộ sưu tâm mang tính quý hiếm chứ chưa thực sự được sử dụng trong Gaming hay DeFi. Gần đây có bộ sưu tâm của Orca drop trước đó, đã cho phép người dùng Staking NFT để nhận về token Orca.
• Gaming: các dự án Game chất lượng trên Solana có thể kể đến như Star Atlas, Aurory, Project Seed. Mặc dù chưa dự án nào chính thức ra game nhưng với việc được triển khai trên hệ sinh thái Solana, tận dụng lợi thế về tốc độ và phí giao dịch rẻ, hứa hẹn các dự án Gaming trên Solana sẽ thu hút được lượng lớn người tham gia.

Lời kết

Hệ sinh thái Solana đã có sự tăng trưởng cực kì ấn tượng kể từ thời điểm ra Mainet vào tháng 2/2020. Tuy nhiên, nhìn vào những gì mà đội ngũ Solana Foundation đã làm, như liên tục tổ chức các chương trình Hackathon để tìm kiếm các dự án, cũng như kêu gọi được các khoản đầu tư khổng lồ, thì những gì mà Solana đạt được là hoàn toàn xứng đáng.

 Trong thời gian tới, nếu Solana có thể cái thiện một số điểm hạn chế của mình như việc số lượng tài sản phát hành ít, hiệu năng của toàn bộ mạng lưới (sự kiện sập toàn bộ hệ thống) và gia tăng các dự án có khả năng giữ chân được dòng tiền, thì chúng ta hoàn toàn có thể chứng kiện một sự bùng nổ cực kì mạnh mẽ của Solana trong thời gian tới.

Chúc các bạn nhiều may mắn!